3D प्रिंटिंग म्हणजे काय, त्याची प्रक्रिया व त्याद्वारे काय काय बनवू शकतो – 3D प्रिंटिंगच्या 6 पायऱ्या

बऱ्याच जणांना असा गैरसमज आहे की 3D प्रिंटींग म्हणजे फोटो प्रिंट करणे किंवा कोणत्याही वस्तूवर चित्र प्रिंट करणे किंवा वृत्तपत्र किंवा कपड्यावर डिझाईन प्रिंट करणे  इत्यादी इत्यादी. पण हे  असे नाही आहे. 3D प्रिंटींग  द्वारे आपण हवी असलेली कोणती वस्तू बनवू शकतो. खालील काही वस्तू 3D प्रिंटींगने बनवलेल्या  आहेत.

3D प्रिंटींग म्हणजे काय त्याची प्रक्रिया व त्याद्वारे काय काय बनवू शकतो हे जाणून घेण्यासाठी हा ब्लॉग संपूर्ण वाचा. 

मी रविंद्र गावडे Next Gen 3D Guide, founder of "Mission 3D for Generation Next" आणि माझं Mission आहे की येत्या तीन वर्षांमध्ये कमीत कमी १०,०००विद्यार्थ्यांना 3D Printing बद्दल aware करायचे आणि त्याच्या मदतीने ते भविष्यासाठी स्वतःला तयार करू शकतील.

चला तर मग जाणून घेऊया थ्रीडी प्रिंटिंग प्रक्रियाच्या 6 पायऱ्या

 पायरी क्रमांक 1. - CAD Model ( CAD मॉडेल)

प्रथम आपल्याला जो पार्ट बनवायचा असेल त्याचे 3D CAD Model अगदी पूर्ण मापा सकट बनवायचे आहे. हे 3D CAD Model तीन प्रकारच्या सॉफ्टवेअरने तुम्ही बनवू शकता.  पहिला सॉफ्टवेअर आहे Google Sketchup दुसरे सॉफ्टवेअर आहे Autodesk Fusion 360 व तिसरे सॉफ्टवेअर आहे Solidworks. त्यातले पहिले सॉफ्टवेअर फ्री सॉफ्टवेअर इंटरनेटवर आहे. या सॉफ्टवेअर द्वारे तुम्ही बनवलेला  पार्ट तुम्हाला शेवटी कसा दिसणार आहे तसा दिसतो . ह्या पायरी दरम्यान तुम्हाला जर काही बदल करायचा असेल तर तो तुम्ही येथेच करू शकता व तुमच्या आवडीनुसार किंवा  हव्या असलेल्या आकाराप्रमाणे त्यात बदल करू शकता.

 पायरी क्रमांक 2 - STL FILE (STEREOLITHOGRAPHY - STANDARD TRIANGLE LANGUAGE)

3D Model  कॉम्प्युटरवर बनवल्यावर त्यातून तुम्ही STL File सेव्ह करून घेऊ शकता. या फाईल  मध्ये फक्त त्या मॉडेलचा आकार धरला जातो, त्याचा रंग कोणता असणार त्याचं Texture (वीण) कसं असणार हे धरलं जात नाही. ही फाईल AutoCAD Softwareवर आपोआप बनते आणि ती STL File नंतर Slicing Software ला पाठवली जाते. 

पायरी क्रमांक 3 - Slicing Software

3D  मॉडेल वरून परस्पर 3D प्रिंटर वर पाठवू शकत नाही तर पार्ट किंवा मॉडेल तयार करण्यासाठी त्यात 3D मॉडेल्स Slicing सॉफ्टवेअरवर थरावर थर करून ती फाईल नंतर पुढच्या प्रक्रियेसाठी पाठविली जाते. वरील चित्रात  थराची कल्पना येण्यासाठी दाखविले आहे. प्रचलित असे तीन Slicing Software आहेत जसे की Makerware, CURA आणि Simplify 3D. यातील CURA हे फ्री सॉफ्टवेअर इंटरनेटवर आहे.

पायरी क्रमांक 4 - Layer Slices and Tool Path

नंतर या Slicing Software मध्ये तुम्ही किती mm चा थर चढवणार आहात, तापमान  किती ठेवणार, रंग  कोणता वापरणार व किती जलद पार्ट बनवायचे हे ठरविले जाते.  म्हणजे प्रिंटर काय काय करणार पार्ट बनवताना हे  ठरविले जाते.  या येथे पार्ट बनवताना कसा करायचा कोठून सुरुवात करायची हे ठरवले जाते,  कारण ते बनवतानातो पडला नाही पाहिजे त्याप्रमाणे त्याला  हवा असलेला सपोर्टचा  विचार केला जातो. हे सगळे G-Code मध्ये बनवले जाते. G -Code ही भाषा प्रिंटरला कळते त्याद्वारे ते पार्ट बनवते.

पायरी क्रमांक 5 - 3D Printer

मग ही G_Code फाईल पेन ड्राइव मध्ये घेऊन प्रिंटर ला जोडल्यावर प्रिंटर त्याप्रमाणे काम करून पार्ट तयार करतो. सर्वात प्रचलित 3d प्रिंटर Ultimaker आणि Makerbotचा आहे. आपल्याला जो हवा असलेला रंगाची वायर जोडली जाते व व प्रिंटर चालू केल्यावर थरावर थर चढवून आपल्याला हवा असलेला पार्ट किंवा मॉडेल बनवले जाते.  जरी थरावर थर चढत असलेले तरी ते एकमेकांना घट्ट धरून राहतात व कालांतराने एकरूप होतात.  वायरच्या   टोकावर हिट दिल्यामुळे ती वितळत जाते आणि आणि हवा असलेल्या आकाराप्रमाणे वितळते आणि  पार्ट तयार होतो हळूहळू एक थर  झाल्यावर ज्या टेबलावर तो  पार्ट तयार होत असतो तो खाली खाली जातो व त्याप्रमाणे थरावर थर वरती चढत जातात आणि शेवटी तुम्हाला हवा असलेला पार्ट तयार होतो.

 पायरी क्रमांक 6 - 3D Object

मग 3D Object किंवा Part  तयार होतो.  केलेल्या  पार्टला  फिनिशिंग करावं लागतं, त्याला सपोर्ट करण्यासाठी ठेवलेले सपोर्ट काढले जातात व हवा असल्यास पॉलिश पेपरने घासून गुळगुळीत केला जातो.  हल्लीचे 3D प्रिंटर अगदी अध्यावत असल्याकारणाने जास्त फिनिशिंग करावं लागत नाही.\

ही सगळी 3D प्रिंटींग प्रोसेस थोडक्यात समजून घेतल्यावर चला तर आपण बघू या एका व्हिडिओद्वारे 3D प्रिंटर वर  पार्ट कसा बनवला जातो जेणेकरून तुम्हाला अधिक रित्या समजेल.

https://www.youtube.com/watch?v=FqQAjkZOBeY&t=8s

तुम्हाला हा ब्लॉग आवडला असेल तर खाली comment करा व share करा. आणि जर तुम्ही ८वी  ते Graduation चे विद्यार्थी किंव्हा अश्या  विद्यार्थ्यात्याचे पालक असाल तर हा Facebook Private Group "Mission 3D for Generation Next" जॉईन करा

https://www.facebook.com/groups/591306978203135/

www.enrichtech.net

3D Printing तंत्रज्ञानाचा शालेय शिक्षणात समावेश करण्याचे ५ फायदे

तुम्हाला माहीत आहे का की, Artificial Intelligence व Internet of Things बरोबर 3D प्रिंटिंग तंत्रज्ञान या Industrial Revolution 4.0 युगात याचा वापर भरपूर होणार आहे आणि हे ज्ञान मुलांना शाळेत जीवनात माहिती करून घेणे गरजेचे आहे. चला तर मग या बद्दल माहिती जाणून घेण्यासाठी हा ब्लॉग संपूर्ण वाचा.

मी रविंद्र गावडे Next Gen 3D Guide, founder of "Mission 3D for Generation Next" आणि माझं Mission आहे की येत्या तीन वर्षांमध्ये कमीत कमी १०,००० विद्यार्थ्यांना 3D Printing बद्दल aware करायचे आणि त्याच्या मदतीने ते भविष्यासाठी स्वतःला तयार करू शकतील.

चला तर जाणून घेऊया की अशी कोणते ५ फायदे आहेत ज्यामुळे 3D प्रिंटिंग तंत्रज्ञान शालेय शिक्षणात समावेश करायला हवी. 

१. Creative Inventor (सर्जनशील शोधक)

 3D प्रिंट्रिंग तंत्रज्ञान विद्यार्थ्याला निर्माता बनवते. कोणाकडून हवी असलेली वस्तु विकत घेण्यापेक्षा ते स्वतः गरजेप्रमाणे शोध लावतात व ती वस्तू बनवून त्याचा वापर करतात. विद्यार्थी मुलांसाठी कृत्रिम हात तयार करण्यासाठी 3D Printing चा  वापर करतात. योग्य साधने व आवश्यक असलेल्या गोष्टी दिले तर आपण कल्पना करू शकता की आपला मुलगा किंवा मुलगी कोणती नाविन्यपूर्ण शोध तयार करतील.

२. Engaging Reluctant Learner (अनेइच्छुक विद्यार्थ्यांना गुंतवून ठेवते)

काही लोक हे बघून शिकतात काही लोक ऐकून शकतात तर काहीजण गोष्टी स्वतःच्या हाताने तयार करून शिकतात त्यामुळे त्यांना जर गुंतवून ठेवले तर ते  विद्यार्थीसुद्धा गुंतले जातील. विकसित देशांमध्ये शाळा व शिक्षणाकडे एकंदरीत उत्साह प्रचंड वाढला आहे. जे विद्यार्थी आता अनुपस्थित राहत होते ते आता उपस्थित राहून 3D Printing बद्दल अधिक जाणून घेण्यासाठी उत्सुक आहेत.

३. Solving Real World Problems (वास्तविक जगाच्या समस्या सोडवतात)

3D Printing द्वारे विद्यार्थी आव्हानाना सामोरे जाऊन त्याचा वापर करून समस्या सोडवू शकतात. 3D Printing तंत्रज्ञनाचं शिक्षण विद्यार्थ्यांना अधिक वास्तववादी आणि व्यवहारिक बनविते. विद्यार्थ्यांची बुद्धी तल्लख करते व त्यांच्या दृष्टिकोनातून त्यांना अधिक व्यवहारी आणि अधिक creative बनवते.

४. Prepare Students for the jobs of tomorrow (उद्याच्या नोकरीसाठी विद्यार्थ्यांना तयार करते)

हल्लीच्या काळात 3D Printing तंत्रज्ञान प्रयोगशाळेतून उत्पादनासाठी कारखान्यात पोहचला आहे. 3D Printing धिम्या गतीची प्रक्रिया मानली जाते, परंतु नमुना उत्पादनासाठी पारंपरिक मशीन प्रक्रियेच्या तुलनेने हे सर्वात स्वस्त पडते. 3D Printing तंत्रज्ञानाचा वेग दर दोन वर्षांनी दुप्पट होत आहे आणि ते सुरूच राहणार. 3D Printing शिकणारे विद्यार्थी उद्याच्या नोकरीसाठी तयार होतील.

५. Student learn CAD along the way (विद्यार्थी CAD आपसूक शिकतात)

3D वर वस्तू बनवण्यासाठी 3D CAD Model बनवले जाणे आवश्यक आहे. मॉडेल बनवताना सर्व माहिती जसे की आकार, मापे इत्यादी जमा करावी लागते. 3D प्रिंटरवर थर चढवून पार्ट बनवला जातो त्यासाठी CURA  Software ची माहिती आवश्यक आहे हे Software CAD Model चे G-Code मध्ये रूपांतर करते जे प्रिंटरचे हेडची वेग व दिशा नियंत्रण करते आणि थरावर थर जमा होऊन वस्तू तयार होते. त्याद्वारे विद्यार्थी CAD पण शिकतात.

जसे की Aerospace, Engineering आणि Medical. 3D Printing तंत्रज्ञानामुळे विद्यार्थ्यांना त्यांच्या निवडलेल्या क्षेत्रात उत्तम कामे करता येतील व त्याचा वापर  करून ते इतरांनपेक्षा एक पाऊल कायम पुढेच राहणार.

3D प्रिंटिंग चा वापर करून खालील क्षेत्रात वापर करता येईल.

1. Proto-type & Manufacturing
2. Architecture Designs
3. Construction
4. Health Care & Medical
5. Foundry
6. Aeronautics & Space
7. Die Making
8. Art work
9. Jewellery Designing
10. Education
11. Automotive
12. Maritime Industry
13. Chemical Industry
14. Food Industry
15. Drones
16. High Tech
17. Energy
18. Textile & Fashion
19. Robotics
20. Optics
21. Industrial goods
22. Electronics

तुम्हाला हा ब्लॉग आवडला असेल तर खाली comment करा व share करा. आणि जर तुम्ही ८वी  ते Graduation चे विद्यार्थी किंव्हा अश्या  विद्यार्थ्यात्याचे पालक असाल तर हा Facebook Private Group "Mission 3D for Generation Next" जॉईन करा.

https://www.facebook.com/groups/591306978203135/

www.enrichtech.net